Mạnh Trọng Niệm
Trước khi lên đoạn đầu đài
Trước giờ vĩnh biệt mấy lời gửi em
Từ hôm vụ Hưng Yên tan rã
Anh cùng em đôi ngã chia lìa
Từ ngày bó cánh ra đi (bị trói cặp cánh)
Là anh đã biết không về nữa đâu
Bao nhục nhã đớn đau gian khổ
Biết trước rồi, biết rõ từ lâu
Giờ này vinh dự biết bao
Sắp dâng cho Chúa máu đào của anh
Anh chỉ tiếc công trình dang dở
Chưa hoàn thành bị vỡ tan hoang
Con thuyền Giáo hội Liên Đoàn
Trước muôn sóng gió biết van ai chèo
Các bạn lái thân yêu gan dạ
Người cùng anh, kẻ đã tù đày
Ước gì tất cả về đây
Thét lên một tiếng cho thây tan tành
Này em yêu của anh, em hỡi
Bức thư này lúc tới tay em
Là khi anh máu cạn tim
Là say một giấc muôn nghìn vạn thu
Anh chết đi lao tù sẽ thoát
Chuỗi đau thương chua chát sẽ lìa
Chuỗi đời xiềng xích sầu bi
Chết về với Chúa đòi gì nữa em
Này em ạ, đừng nên buồn nhé!
Chốn trần gian đơn lẻ là thường
Đập tan ngọn lửa tình thương
Vui lên trong lúc chiếu gường lẻ loi
Anh vẫn biết em đời rồi khổ
Với tháng ngày tất tả nuôi con
Thay anh chữ hiếu lo tròn
Ôi bao gian khổ sẽ dồn tới em
Nhưng đừng sợ, gắng lên em ạ!
Cố gắng lên mà trả nợ đời
Dạy con khuya sớm nên người
Cho con ăn học theo đòi nghiệp cha
Nhất là điểm nết na đạo hạnh
Lo tập tành xa lánh gian tham
Cửa nhà êm ấm vẹn toàn
Suối vàng anh sẽ được an tấm lòng
Em yêu dấu anh mong mong lắm
Với những lời anh dặn đừng quên
Chết đi em nhớ cầu xin
Chúa trên phù giúp vợ hiền của anh
Thôi đến đây anh đành ngừng viết
Vì thì giờ đã hết rồi em
Chúc em ở lại bình yên
Được tin anh chết đừng nên khóc buồn
Bài thơ này được ghi lại theo ký ức của bà Trần Thị Thái – bà Công (Thành) và bà cụ Hoàn (Đậu Thị Quang) nhớ lại, nên có thể bị “tam sao thất bản” so với bản chính in trong Tạp chí Luyện Thép thập niên 50.
Mạnh Trọng Niệm người Cầu Khóng, Đức Thọ, Hà Tĩnh. Sinh hoạt trong Ban Chấp Hành Liên Đoàn Công Giáo (LĐCG) vào những năm cuối thập niên 40. Chủ trương của LĐCG là đứng ngoài đảng phái chính trị, theo tôn chỉ “Phụng sự Thiên Chúa và Tổ Quốc”. Nhưng LĐCG chỉ hoạt động được hai năm, thì gặp chính sách “cải cách ruộng đất”; một chính sách gây thù oán giữa chủ điền và tá điền qua hình thức đấu tố dã man nhất trong lịch sử, khiến cho hàng vạn người bị chết oan, kể cả một số Đảng viên Cộng Sản. Nhà nước phải xin lỗi trước nhân dân và tuyên bố sửa sai. LĐCG không may bị cháy trong lò thiêu kinh khủng ấy qua bản án trá hình, dành cho BCH LĐCG. (Tư liệu này được trích trong “Lược Sử Giáo Phận Vinh” của Hồ Đức Hân cũng là người Cầu Khóng).
Trong đó, có Mạnh Trọng Niệm lãnh án tử hình. Đêm trước khi ra pháp trường, Mạnh Trọng Niệm đã có một tâm thế ung dung tự tại, một khí phách hiên ngang, một hào khí dũng cảm, lòng tràn đầy tự tin vào cái chết chính nghĩa của một Kitô hữu, để viết nên “Bài thơ vĩnh biệt vợ”. Một tuyệt tác đầy cảm xúc “tráng lệ” trước cái chết, nhưng không hề nao núng, bi luỵ trước cảnh chia ly ngàn trùng với người vợ hiền dấu yêu của mình. Chẳng những thế ông còn động viên vợ:
“Cố gắng lên mà trả nợ đời
Dạy con khuya sớm nên người
Cho con ăn học theo đòi nghiệp cha…
Chúc em ở lại bình yên
Được tin anh chết đừng nên khóc buồn”
“Bài thơ vĩnh biệt vợ” như một “chúc thư tráng lệ” dành cho người vợ hiền dấu yêu và cho những giáo dân Công Giáo thời đó.
Lịch sử sẽ phải phán xét lại những oan sai, để trả lại công bằng và danh dự cho một Ki Tô hữu chân chính Mạnh Trọng Niệm.
Gần 70 năm, khi những người đổ máu đào ra cho Giáo Hội Công Giáo VN, hầu như bị quên lãng trong âm thầm tủi nhục, mà chưa có một tiếng nói chính thức nào của Giáo hội Công giáo lên tiếng công nhận những đóng góp to lớn của họ, thì quả là một thiếu sót lớn lao.
Lịch sử Công giáo Việt Nam, sẽ phải tri ân và biểu dương danh tánh của họ như những vị tử đạo VN, vì họ đã hy sinh thân mình cho Giáo hội Công giáo Việt Nam của thập niên 50.
Cảm tác trước ngược cảnh oan sai của ông Mạnh Trong Niệm, hậu sinh cũng người làng Cầu Khóng, khi xưa ông bà cha mẹ ở cùng một xóm với ông, nên xin được “Lời quê chắp nhặt dông dài” để nghiêng mình kính phục và ngưỡng mộ đến ông.
Niệm khúc cho ông
Vài lời tưởng niệm đến ông
Giờ này trên chốn thiên đường phúc vinh
Nhớ ngày trước điêu linh quá đỗi
Bắt người vô cớ trói dẫn đi
Làm nên một cuộc phân ly
Vợ chồng êm ấm rẽ đôi ai ngờ
Người vợ hiền bơ thờ đau đớn
Không thể tin người chồng tội tù
Chỉ vì yêu Chúa mà thôi
Sao đành phải chịu khúc nôi tội tình
Ai gây nên nỗi tang thương đó
Mà sao không tính sổ đoạn trường
Cuộc đời rồi phải phân minh
Luận phân xử tội công minh rõ rành
Không thể nào chối quanh đâu được
Lịch sử rồi phân xử trắng đen
Trả cho người hết oan sai
Máu hồng thắm, nhuộm đoạn đài năm xưa
Giờ đây bỗng nhiên nở hoa trắng
Tinh khôi một đoá hiến dâng đời
Người về vui chốn toà cao
Hưởng dung nhan Chúa đẹp sao tiếng người
Sưu tầm và ghi nhận – Nguyễn Vĩnh Căn
Bình luận